فیزیولوژی علم مطالعه عملکرد طبیعی موجودات زنده است و طیف وسیعی از موضوعات را درمورد موجودات زنده و نحوه تعامل آن‌ها را بر هم بررسی می‌کند. 
 تحقیقات فیزیولوژیکی درمورد انسان در حقیقت به یک معنا مطالعه زندگی است زیرا این علم سوالاتی در مورد عملکرد انسان و نحوه تعامل او با دنیای اطرافش را مطرح می‌کند و سپس با آزمایش‌ها و بررسی‌های گوناگون جهت دستیابی به پاسخ و بررسی هر عاملی که باعث افزایش سطح کیفی و کمی زندگی می‌شود منجر به شناخت بهتر از انسان و عملکرد او شده‌است. 

نقش و اهمیت مغز انسان
 مغز عضو مهم بدن و قسمت اصلی دستگاه عصبی انسان است که تمام فعالیت‌های حیاتی، هماهنگ‌سازی، کنترل اعضای حسی، پردازش اطلاعات دریافتی و صدور دستورات مرتبط با آن به همه نقاط بدن را به‌عهده دارد. 
 به عبارتی ریشه تمام اعمال و احساسات و رفتارها و عملکردهای ذهنی و هیجانی و رفتاری انسان وکنترل آنها مغز است . 
 فعالیت‌های سلول‌های مغز( نورون‌ها) و ارتباط آنها با یکدیگر و با تمام سلول‌های بدن از طریق جریان امواج الکتریکی (مکانیزمی الکتریکی شیمیایی )انجام می‌شود هریک از امواج مغزی مسئول کنترل و اثرگذاری بر بخشی از عملکردهای ذهنی هیجانی و رفتاری انسان هستند. 

 شناخت امواج مغزی و حالات ایجاد شده ناشی از آن به ما این امکان را می‌دهد که با بهبود شناخت توانایی‌هایمان، از این فناوری شگفت‌انگیز خلقت درونمان از پتانسیل‌های وجودیمان بیشتر و بهتر بهره ببریم. 

 قبل از مطالعه مطالب این مقاله برای درک بهتر مطالب به چند نکته توجه کنید. 
 ۱_ فرکانس یعنی تعداد سیکل یا چرخه در ثانیه مثلاً اگر شما بتوانید در ۱ ثانیه ۱۰ بار دست‌هایتان را به‌هم بزنید فرکانس دست شما در این مورد ۱۰ هرتزاست. 
 ۲_ امواج با فرکانس بالا طول موج کوتاه‌ترو امواج با فرکانس پایین طول موج بلندتری دارند. مزیت فرکانسهای پایین این است که در فاصله دورتری در محیط پخش می‌شوند. 
 ۳_ امواج مغزی با آزمایش EEg قابل سنجش است. 

 حالات و امواج مغزی شناخته‌شده 
 امواج مغزی معمولی 
 ۱_ امواج دلتا: کندترین امواج مغزی انسان است با طول موج زیاد.فرکانس آن بین ۳تا ۵ هرتز می‌باشد و به امواج خواب معروف است این امواج در خواب عمیق دیده می‌شوند. گاهی اوقات افراد در این حالت مغزی خوب می‌بینند ولی متوجه آن نیستند. این امواج آگاهی خارجی را به تعلیق درمی‌آورند و تمرکز فرد به درون است که برای درمان و کسب مجدد انرژی در بدن بسیار ضروری هستند و باعث ایجاد آرامش و تجدید قوای بدنی می‌شوند بنابراین نقشی بسیار حیاتی در زندگی ما را دارند. 

 ۲_ امواج تتا: طول این امواج کوتاه‌تر از امواج دلتا است و فرکانس آن بین ۳ تا ۸ هرتز می‌باشد در هنگام به خواب رفتن و یا مراقبه این امواج ظاهر می‌شوند در این امواج حواس ما از جهان خارج می‌شوند و روی علایم یا سیگنال هایی که از درون سرچشمه می‌گیرد متمرکز می‌شویم و به اطلاعات فراتر از آگاهی هشیارانه معمولی خود دسترسی داریم مثل ترس‌ها و مشکلاتمان. امواج تتا با شفا در ارتباط هستند شاید تجربه کرده‌اید که افراد بیمار نیاز بیشتری به خواب دارند و بیشتر می‌خوابند. 

 ۳_ امواج آلفا: فرکانس این امواج بین ۸ تا ۱۲ هرتز است در حالت خواب و رویا پردازی یا درحال انجام مراقبه‌های ذهنی و تمرکز عمیق ایجاد می‌شوند. ذهن در این حالت آرام است این امواج باعث ایجاد آرامش مطلق در مغز شده و از افسردگی جلوگیری می‌کنند و باعث افزایش خلاقیت می‌شوند. در حالت عادی مغز انسان از ۳۰ دقیقه قبل‌از خواب و ۳۰ دقیقه بعد از خواب شبانه در طیف این امواج قرار دارد. تنفس‌های عمیق و یوگا هم این امواج را در مغز ایجاد می‌کنند در این امواج بدن نوعی ای ریلکسیشن را تجربه می‌کند. 

 ۴ _امواج بتا :فرکانس این امواج از ۱۲ تا ۳۶ هرتز است که دامنه آنها بسیار کم بوده و در حالت بیداری و هوشیاری طبیعی و در طی روز که انسان مشغول انجام کارهای روزانه‌اش است دیده می‌شوند مثلاً همین الان که شما این مطالب را می‌خوانید امواج مغزی شما در این حالت قرار دارند این امواج در هنگام افکار آگاهانه و تفکر منطقی و حل مسئله و قضاوت و تصمیم‌گیری ها دیده می‌شوند این امواج به سه دسته تقسیم شده که هر یک ویژگی‌های خاصی را دارند. حالات ذهنی مختلف مثل خشم ،ترس ،شادی و امید و غیره در این امواج مغزی قابل لمس هستند. 

 ۵ _امواج گاما :فرکانس این امواج از ۳۶ تا ۴۴هرتز است و دارای ویژگی‌های خاصی هستنددر این امواج بیشتر سلول‌های عصبی به‌طور هماهنگ با یکدیگر فعالیت می‌کنندو احساس سلامتی و وحدت و وصل بودن و یکپارچگی ایجاد می‌شود و فرد احساس عالی بودن و به اوج رسیدن دارد این امواج در ورزشکاران هم ایجاد می‌شود.در این امواج احساس انزوا و موضعی و جدا بودن از بین می‌رود و فرد احساس جهانی بودن می‌کند،تمرکز فکر ،قدرت حافظه بالا،بودن در لحظه حال و توانایی کنترل خود و داشتن حس شفقتِ بیشتر از ویژگی‌های این امواج است.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد امواج مغزی این مقاله را بخوانید.

فرکانس های مغزی و تاثیر آنها بر زندگی

 حالت‌های امواج مغزی پیشرفته 
 (این امواج در هنگام مطالعه بر روی مراقبه راهبان تبتی و افراد آموزش دیده بدست آمده است) 

 
 ۶_ هایپرگاما:فرکانس این امواج از ۴۴ تا ۱۰۰ هرتز است و ویژگی‌های امواج گاما را دارند ولی شکل بالاتری از امواج گاما هستند فرد بیشترین میزان شهود و بصیرت را در این حالت دارد. 

 ۷_ امواج لاندا :که در نوعی از مراقبه کشف شده: فرکانس این امواج از ۱۰۰ تا ۲۰۰ هرتز است و این امواج در حالات خاصی از مراقبه در افراد دیده شده‌است در این حالت نیمکره چپ و راست مغز همگام می‌شوند و این همگام شدن زمینه را برای خود تنظیمی بدن فراهم می‌کند. راهبان بودایی می‌توانند دمای بدنشان را در این حالت تنظیم کنند. 

 ۸_ امواج مغزی حالت اپسیلون: فرکانس این امواج از نیم تا صفر هرتز است یعنی تقریباً هیچ موجی از مغز ساطع نمی‌شود و فعالیت مغز به صفر می‌رسد،این حالت عجیب مربوط به حالت تعلیق حیات در ارتباط است و راهبان می‌توانند به چنین حالتی برسند و در این حالت ضربان قلب و نفس در بدنشان مشاهده نمی‌شود و حتی نفس هم نمی‌کشند ولی در این حالت کاملاً زنده و آگاه هستند و بهترین سطح برای تجربه‌ی حالت فرا آگاهی و تجربیات عرفانی است. 
 امواج مختلفی که در شرایط متفاوت در مغز ما به وجود می‌آیند سبب ایجاد زنجیره‌ای از حالات مختلف در بدن ما می‌شوند همچنین حالات ذهنی ما مثل اضطراب، تمرکز، خواب و مراقبه و شادی و آرامش امواج مغزی متفاوتی ایجاد می‌کنند. 

 مزایای داشتن این اطلاعات این است که ما با خودمان و توانایی‌هایمان بیشتر آشنا شده و می‌توان با یادگیری و تمرین از پتانسیل‌های مان بیشترو بهتر برای بهبود خودمان و جهان مان استفاده کنیم و به محدودیت‌های جهان فیزیکی قانع نبوده و بر آنها غلبه کنیم. 

گردآورنده : سیمین دخت نصیری